W dniach 15-19 marca 2015 r. przedstawiciele podlaskich firm, uczelni i szkół zawodowych odbyli wizytę studyjną do Górnej Frankonii w Niemczech. Wyjazd miał na celu zapoznanie się z energetyką obywatelską i modelowymi instalacjami odnawialnych źródeł energii.

Wizyta studyjna została zorganizowana przez Ośrodek Enterprise Europe Network działający przy  Podlaskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego we współpracy z Energievision Frankenwald e.V. z Kronach w Niemczech oraz Ośrodkiem EEN IHK für Oberfranken w Bayreuth. Uczestnikami wyjazdu byli przedstawiciele Północno-Wschodniego Klastra Ekoenegetycznego: Podlaskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego, Politechniki Białostockiej, MEW Nowy Młyn s.c., Zespołu Szkół Elektrycznych, Instytut Zrównoważonego Rozwoju, firmy Automatyka-Pomiary-Sterowanie S.A.,  Zespołu Szkół Budowlano-Geodezyjnych,  PHU Optima.

W pierwszym dniu uczestnicy wyjazdu odwiedzili rolniczą placówkę oświatową wykorzystującą odnawialne źródła energii (biomasę do opalania bloku ciepłowni, fotowoltaikę, biogazownię i in.) w Bayreuth. Tam zapoznali się z systemem zawodowego kształcenia rolników, który kładzie duży nacisk na zajęcia praktyczne. Studenci uczą się tam jak prowadzić gospodarstwo rolne, jak wykorzystywać powstałe w produkcji rolnej produkty i zasoby do produkcji energii cieplnej i elektrycznej, jak prowadzić uprawę roślin i hodowlę krów mlecznych i mięsnych oraz jak orać ziemię i korzystać z maszyn i urządzeń rolniczych. Ciekawostką jest fakt, że do celów zajęć ze studentami wykorzystywane są maszyny rolnicze wyprodukowane przez białostocką firmę SaMasz.

Następnie delegacja udała się do fabryki pelletu WUNBioenergie w Wunsiedel. Po fabryce oprowadzał i odpowiadał na bardzo szczegółowe pytania  Dyrektor  Generalny Marco Krasser. Fabryka została utworzona jako jeden z elementów lokalnego systemu wytwarzania energii, którego głównym udziałowcem jest gmina Wunsiedel oraz jej mieszkańcy. Pelet wytwarzany w fabryce produkowany jest przede wszystkim na potrzeby lokalnej elektrociepłowni a nadwyżki są sprzedawane na zewnątrz. Elektrociepłownia zaopatruje w ciepło klasztor, pensjonat dla gości, dom opieki, dom dla seniora oraz szereg prywatnych budynków. Inwestycja jest modelowym przykładem zaradności lokalnej społeczności, która dzięki niej po prostu mniej płaci za zużywaną energię.

Ostatnim tego dnia przystankiem była wizyta w doświadczalnej modułowej biogazowi „Biogastiger” znajdującej się w Arzberg, po której grupę oprowadził pochodzący ze śląska Polak.

Drugiego dzień wizyty rozpoczął się od pobytu w bioenergetycznej wiosce Gössersdorf, w której znajdują się: biogazowania, ciepłownia na biomasę oraz farma fotowoltaiczna. Z konstrukcją i pracą poszczególnych instalacji podlaską delegację zapoznał Pan Ewald Munch, na co dzień zarządzający farmą fotowoltaiczną. Oprócz tego Pan Munch  który prowadzi 60 hektarowe gospodarstwo rolne. I znowu zaprezentowany został przykład aktywności i współpracy lokalnej społeczności. Operatorem biogazowi  jest związek rolników, którzy produkują wsad na potrzeby biogazowi oraz w razie potrzeby skupują go od innych lokalnych rolników. Natomiast wyprodukowana energia elektryczna i ciepło w pełni zaspokajają potrzeby miejscowych gospodarstw domowych.

Po interesującej wizycie w bioenergetycznej wiosce delegacja udała się do firmy Münch Elektrotechnik w Rugendorf, która jest jednym z największych przedsiębiorstw zajmujących się dużymi  instalacjami słonecznymi w Niemczech. W trakcie zwiedzania firmy na uczestników czekała niespodzianka. Była nią okazja  przejażdżki samochodem elektrycznym TESLA. Firma Münch Elektrotechnik planuje stać się producentem stacji ładowania akumulatorów do samochodów z napędem elektrycznym. Inne plany biznesowe firmy dotyczą odwiertów geotermalnych.

Kolejnym przystankiem było spotkanie z burmistrzem Mitwitz, panem  Hansem-Peterem Laschka, który między innymi opowiedział o niemieckiej polityce energetycznej. W Niemczech 10% energii dostarcza energia atomowa. Docelowo Niemcy dążyć będą do całkowitego wygaszenia energii atomowej na rzecz energii odnawialnej. Aktualnie największy odsetek energii odnawialnej stanowi biomasa (67,4%) i uważa się, że ten kierunek będzie dalej rozwijany. Lokalna ciepłownia, którą zaprezentował Pan Laschka, dostarcza ciepło i ciepłą wodę do miejscowych gospodarstw domowych, tych które wcześniej partycypowały w koszcie budowy instalacji oraz przyłączy. I podobnie jak w innych tego rodzaju odwiedzanych inwestycjach,  wsad energetyczny zapewniają okoliczni wytwórcy m.in. miejscowy tartak.

Trzeci dzień pobytu skupił się na spotkaniu w Starostwie Powiatowym w Hof, gdzie grupa została bardzo ciepło przyjęta przez Starostę pana Dra Olivera Bära. Prezentację na temat  elementów Koncepcji Ochrony Klimatu w Hof wygłosił Pan Bernd Nelkel, który pełni funkcję kierownika Koncepcji Ochrony Klimatu w Hof.  Uczestnicy uzyskali informację na temat korzyści opracowania koncepcji oraz jak taką koncepcję wypracować. Ważnym wnioskiem z burzliwej dyskusji było stwierdzenie że, bez akceptacji społeczeństwa zmiana koncepcji w zakresie ochrony klimatu jest niemożliwa.

W trakcie spotkania w Starostwie Powiatowym w Hof nastąpiło podpisanie listu intencyjnego pomiędzy Politechniką Białostocką i Energievision Frankenwald e.V o wspólnych projektach badawczych w ramach programu HORIZON 2020.

Kolejnym bardzo ciekawym punktem wyjazdu była wizyta w firmie DELSANA GmbH & Co. KG, która rozwija i produkuje systemy oświetlenia LED do pracy ciągłej w zakresie oświetlenia ulicznego. W trakcie zwiedzania uczestnicy dowiedzieli się jakie oszczędności przynosi zastosowanie oświetlenia komunalnego LED oraz mieli możliwość obejrzenia procesu produkcyjnego od momentu projektowania do ostatecznego złożenia lampy LED.

Ostatnim przystankiem była wizyta w nowoczesnej elektrowni wiatrowej o mocy 3 MW, należącej do spółki obywatelskiej Bürgerwindenergie Selbitz GmbH & Co. KG. W powiecie Hof działa 59 turbin wiatrowych o mocy 110 MW a docelowo ma działać 107 turbin z mocą 230 MW. Na potrzeby powiatu Hof został opracowany plan regionalny, który określa dokładnie miejsca lokalizacji i ilość turbin.

W trakcie całego pobytu w Górnej Frankonii członkowie Klastra byli bardzo aktywni, zadawali mnóstwo pytań oraz prowadzili ciekawe dyskusje z gospodarzami. Intensywne dyskusje kontynuowane były w trakcie wieczornych spotkań oraz podczas podróży powrotnej do Polski.

Całą wizytę doskonale podsumował dr inż. Wojciech Trzasko, Prodziekan ds. Rozwoju i Współpracy Wydziału Elektrycznego Politechniki Białostockiej, Przewodniczący Rady Północno – Wschodniego Klastra Ekoenergetycznego.

„Przed parterami naszego Klastra stoi teraz poważne zadanie inteligentnego wdrożenia idei energetyki obywatelskiej na Podlasiu, jako alternatywy dla energetyki zawodowej oraz energetyki prosumenckiej. W osiągnięciu tego celu może nam pomóc współpraca z partnerami niemieckimi, zwłaszcza w obszarze pozyskania funduszy na opracowanie i wdrażanie rozwiązań (z uwzględnieniem specyfiki naszego regionu i potencjału technologicznego lokalnych przedsiębiorców) na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii w podlaskich gminach”

Autor: Anna Wrzesińska
Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego